venster basis

In de Tweede Wereldoorlog is Cecilia Jagtman (1910-1972) koerierster voor de illegale krant De Waarheid en ze helpt onderduikers. Bij een aanhouding trekt ze een stalen gezicht. De agenten vragen alleen of ze weet hoe laat het is. Dat weet ze maar al te goed. Bij haar in huis typt onderduiker Frits Israël teksten voor de krant. Na zijn neerschieten in 1944 duikt Cecilia onder. Haar man is dan al opgepakt en haar kinderen zijn ondergedoken bij boeren in Groningen. Dochter Cilie raakt daar getraumatiseerd.
Het gezin overleeft de oorlog, maar daarover wordt nauwelijks gepraat.

“Je kan als juf of meester voor kinderen echt het verschil maken”.
De twee juffen van OBS De Vier Windstreken – laten in de documentaire ‘Klassen’ zien hoeveel je kan bereiken als je kinderen veiligheid, vertrouwen en aandacht geeft. Ook kinderen met een taalachterstand en een stormachtig leventje thuis.
Voor Astrid en Jolanda is er geen mooier beroep. “Kinderen willen leren en wij kunnen er in school voor zorgen dat ze hun kansen pakken. Het vraagt veel van je, maar je krijgt er van kinderen en ouders veel voor terug.”

“De mooiste en warmste kant van Noord is: waar de nood het hoogst is en waar de mensen het minst hebben, daar wordt juist het meest gedeeld gegeven en gezorgd voor elkaar.” Dit is één van de uitspraken van Linda Carolus, de ongekroonde koningin van gastvrijheid in Amsterdam-Noord. Met haar initiatief Gezellig Op Stap Met Linda organiseert zij uitjes voor mensen die weinig te besteden hebben, moeilijk ter been zijn of leven in sociaal isolement. Daarnaast is Linda Carolus één van de belangrijkste krachten in de informele zorgnetwerken van Amsterdam-Noord.

Als jong meisje kan Ellen geen pop vinden die op haar lijkt. Alle poppen zijn wit. Nu heeft ze haar eigen winkel in de Van der Pekstraat: Coloured Goodies. De eerste donkere poppen gift shop van Europa. Een kleine winkel met grote idealen. “Elk kind heeft recht op een pop waarmee het zichzelf kan identificeren.”

“Elk kind heeft recht op een pop waarmee het zichzelf kan identificeren.”
Als jong meisje kan Ellen Brudet (1966) geen pop vinden die op haar lijkt. Alle poppen zijn wit. Nu heeft ze haar eigen winkel in de Van der Pekstraat: Coloured Goodies. De eerste donkere poppen gift shop van Europa. Een kleine winkel met grote idealen.

Bij alles wat Ellen doet gaat het om identiteit, zelfbewustzijn en mondigheid. Dat was vroeger al zo. Eerst met haar meidengroep in buurtcentrum de Valk en later als jeugdhulpverlener. Nu als sociaal ondernemer.

“Red Tuindorp Nieuwendam”. Dat dreef Cathrien Velthuijsen in de jaren tachtig toen ze daar het protest van bewoners aanvoerde tegen het beleid van het woningbedrijf. Als actief lid van de huudersvereniging, met haar werkervaring in de Woningdienst en vooral door haar dossierkennis en doorzettingsvermogen dwong ze samen met haar buurtgenoten medezeggenschap af. Ook was ze een van de initiatiefnemers van ‘Het Baken’, de buurtvoorziening voor ouderen. Voor dat werk kreeg ze een aantal plaatselijke onderscheidingen.

Cathrien deed het gewoon omdat iemand het moest doen. Niemand kon om haar heen. De protesten kregen toen, anders dan die van “Red Amsterdam Noord” nu, geen brede publiciteit.

Terra (1990) is geboren en getogen in De Banne. Zij zet zich met hart en ziel in voor het welzijn en de rechten van haar medebewoners in Noord. Op 12 september 2020 sprak zij tijdens het Woonprotest op de Dam namens Verdedig Noord: “Weg met de woningmarkt en terug met de volkshuisvesting! Wonen en kunnen wonen is een basisbehoefte en een mensenrecht, maar het huidige woonbeleid en beleidsmakers gaan daar volledig aan voorbij. Dat moet anders.” Terra kent de woon- en leefsituatie in Noord goed, staat bewoners bij als jurist en coördineert de activiteiten in Huis van de Wijk de Banne.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog mochten joodse leerlingen en joodse juffen en meesters niet op gewone scholen blijven. In Amsterdam-Noord woonden maar weinig joodse gezinnen, ze vulden op de ’15e Joodsche school’ één klas. Hun juf en hoofd der school was Geziena de Haas die op haar school in Schellingwoude was ontslagen, omdat ze joods was.

“Ik geef vooral les aan meiden die zich niet comfortabel voelen om in een sportschool te trainen”.
Op aandringen van haar ouders leert Shirin (2003) zichzelf verdedigen tegen pestkoppen op de basisschool. Ze gaat kickboksen en blijkt een talent. Van pesten is allang geen sprake meer als ze wedstrijden gaat kickboksen. Door een erfelijke afwijking aan haar bindweefsel* moet ze na tien wedstrijden stoppen. Ze heeft permanente blessures opgelopen. Nu geeft Shirin personal training en leert ze voor doktersassistente. Ooit hoopt ze haar eigen sportschool te openen in Noord. Alleen voor vrouwen.

Geboren in Durgerdam gaat Elsje maar drie jaar naar school. Ze is daarna hulpje thuis, in de stad en in Ransdorp. Op haar 22e trouwt ze Dirk van Zijl: zij trekt voortaan de turfkar terwijl hij duwt.



Gedachten komen steeds vaker in haar op als gedichten. Die schrijft ze eerst op stukjes papier. Haar man en zoon vinden dat maar niks, maar ze gaat door. Een dominee geeft in 1925 de “Verzen van de Noord-Hollandsche vissersvrouw Elsje Bording” uit. Zij schrijft daarin over dingen om haar heen: ernstig, gelovig en ook met humor. Onder haar eigen naam!

Lang bleef het onbespreekbaar, maar tijdens een dagje Limburg met haar dochter begint Truus plots over de oorlog. “Hier is de Geul”, zegt ze, wijzend in een richting waar nog niets te zien is. Maar de Geul is er. In de oorlog heeft ze een geallieerde vlieger naar de grotten bij Valkenburg moeten brengen. Ze was hier eerder geweest. Maar over andere acties van haar of van familieleden zweeg ze verder.

In de oorlog moest je je mond houden en na de oorlog bleef dat voor velen zo. Ook in Floradorp. De communistische partij had in die buurt veel aanhang en veel Floradorpers hadden een kleiner of een groter aandeel in het verzet.