venster basis

Bijna tien jaar geleden werd er tussen de Buiksloterdijk en Floradorp in Amsterdam-Noord een volksopera opgevoerd. Het was niet de eerste keer dat er ‘in Noord’ opera te zien en te horen was. Meer dan 300 jaar eerder speelde de Nederduytsche opera niet ver daarvandaan in Buiksloot “De liefde van Amintas en Amarillis”, een vrij onschuldig blijspel. Waarom daar en niet in de stad? Speelden vrouwen in die opera de vrouwenrollen? Ging de kerkenraad van Buiksloot met dat alles akkoord?

Wat doen deze tekeningen van Rembrandt van Rijn hier?
Rembrandt bezocht Ransdorp vaak , “zich verheugend in de gunst van ‘t poesel boerinnetje uit Waterland”, Geertje Dircx. Geboren in Edam, was zij toen huishoudster bij haar broer. Na de dood van Saskia van Uylenburg – de eerste vrouw van Rembrandt – werd Geertje droogmin van zijn zoontje Titus die toen pas een half jaar oud was. Ze kregen een intieme verhouding en Rembrandt zou haar een trouwbelofte gedaan hebben. Als Geertje haar broer in Ransdorp bezocht, die daar botenbouwer was, ging Rembrandt vaak mee. Ze leefden ongehuwd als man en vrouw en Rembrandt gaf Geertje zelfs de sierraden van Saskia. Hij verbrak de relatie met Geertje echter abrupt, toen hij verliefd werd op Hendrickje Stoffels, die op dat moment hun dienstmeisje was. Bij haar gedwongen vertrek nam Geertje de juwelen van Saskia mee.

Waarom roeide Rembrandt een paar jaar voor zijn dood over het IJ naar de Volewijck om op het Galgenveld het lijk van een ter dood veroordeelde moordenares te tekenen? En waarom is er op de Volewijck een brug naar haar vernoemd? Het korte verhaal is dat de 18-jarige Deense Elsje Christiaens op 14 april 1664 in de haven van Amsterdam aankwam, onderdak kreeg bij een ‘slaapvrouw’ en dat het lijk van Elsje op 3 mei 1664 – nog geen drie weken later – aan een paal op het Galgenveld hing met een bijl boven haar hoofd. Het lange verhaal is genuanceerder.